ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ
Γιατί το νερό είναι σημαντικό για τον άνθρωπο; Το νερό είναι απαραίτητο στοιχείο του ανθρώπινου σώματος. Το σώμα μας αποτελείται από 60 με 70% νερό. Ο άνθρωπος μπορεί να επιβιώσει χωρίς τροφή μέχρι και για 2 μήνες ενώ χωρίς νερό μόλις για μερικές ημέρες. Κάθε σύστημα του οργανισμού μας χρειάζεται νερό για τη σωστή λειτουργία. Μερικές από τις λειτουργίες του νερού στον ανθρώπινο οργανισμό είναι ο έλεγχος της θερμοκρασίας του σώματος, η ενυδάτωση και προστασία των ιστών, η μεταφορά των θρεπτικών στοιχείων από τις τροφές στα κύτταρα και η αποβολή των στοιχείων που δεν χρειάζεται ο οργανισμός.
Όταν το νερό περιέχει ξένα στοιχεία οι λειτουργίες αυτές και τα όργανα που τις επιτελούν επιβαρύνονται σταδιακά και αθροιστικά όπου οι επιπτώσεις εμφανίζονται μετά από χρόνια και συνδέονται με διάφορες ασθένειες.
Πόσο νερό πρέπει να πίνουμε; Πρέπει να πίνουμε περίπου 2 με 2,5 λίτρα νερό την ημέρα. Η ποσότητα διαφέρει για κάθε άνθρωπο ανάλογα με το βάρος, τον τρόπο ζωής, το είδος της εργασίας και με το αν ασκείται συστηματικά.
Γιατί πρέπει να φιλτράρουμε το νερό; Το νερό είναι ο καλύτερος διαλύτης και καθώς περνάει από τις διάφορες φάσεις του κύκλου του, διαλύει διάφορες ουσίες και στοιχεία τα οποία προστίθενται στη σύστασή του. Πολλές από τις ουσίες αυτές είναι επιβαρυντικές για τον άνθρωπο, όπως το χλώριο για την απολύμανση του νερού του δικτύου, τα νιτρικά άλατα από τα λιπάσματα, οργανικές ουσίες από τα φυτοφάρμακα, τα βαρέα μέταλλα από τα απόβλητα βιομηχανιών κ.α.
Γιατί το νερό του δικτύου των πόλεων περιέχει χλώριο; Το χλώριο είναι ο πιο διαδεδομένος τρόπος απολύμανσης του νερού στα δίκτυα ύδρευσης των πόλεων. Σε συγκεκριμένες ποσότητες έχει την ιδιότητα να σκοτώνει τους μικροοργανισμούς που μπορεί να βρίσκονται στο νερό. Σε αυξημένες ποσότητες είναι βλαβερό για τον οργανισμό καθώς είναι πολύ τοξικό και έχει συνδεθεί με διαφόρων ειδών καρκίνους.
Πως μπορώ να ξέρω τι περιέχει το νερό που πίνουμε; Για να μάθουμε την ακριβή σύσταση του νερού πρέπει να κάνουμε χημική και μικροβιολογική ανάλυση του νερού. Η χημική ανάλυση αφορά τις χημικές ουσίες που μπορεί να περιέχει (χλώριο, μαγνήσιο, νάτριο, ασβέστιο, σίδηρο, βαρέα μέταλλα, κλπ), ενώ η μικροβιολογική ανάλυση αφορά την παρουσία μικροοργανισμών στο νερό. Οι αναλύσεις αυτές γίνονται σε ειδικά εργαστήρια που διαθέτουν τον απαραίτητο εξοπλισμό.
Τι είναι τα ολικά διαλυμένα στερεά (TDS, Total Dissolved Solids); Ολικά διαλυμένα στερεά (Total Dissolved Solids, TDS) είναι η συνολική ποσότητα των φορτισμένων ιόντων, συμπεριλαμβανομένων των μεταλλικών στοιχείων, αλάτων και μετάλλων που είναι διαλυμένα σε συγκεκριμένο όγκο νερού. Τα TDS, που είναι βασισμένα στην αγωγιμότητα, μετρούνται σε μέρη ανά εκατομμύριο (parts per million, ppm). Τα TDS περιλαμβάνουν όλα τα αγώγιμα ανόργανα στοιχεία που υπάρχουν εκτός από τα μόρια του νερού και τα αιωρούμενα στερεά.
Τα TDS επηρεάζουν οτιδήποτε καταναλώνει, χρησιμοποιεί ή ζει στο νερό, όπως υδραυλικές εγκαταστάσεις, σωληνώσεις, εργαστήρια, ψάρια και φυτά.
Για τους ανθρώπους, όσο πιο χαμηλή είναι η τιμή των TDS τόσο πιο αποδοτικά ενυδατώνονται τα μόρια του ανθρώπινου σώματος. Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή των TDS τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα της ύπαρξης επιβλαβών στοιχείων στο νερό που μπορούν να θέσουν την υγεία σε κίνδυνο ή να μειώσουν δραστικά την απορρόφηση του νερού στο ανθρώπινο σώμα.
Τι είναι το σκληρό νερό; Το σκληρό νερό είναι το νερό που περιέχει ασβέστιο και μαγνήσιο τα οποία δημιουργούν επικαθήσεις στις σωληνώσεις και στις συσκευές που χρησιμοποιούν νερό. Υπάρχουν πολλές μονάδες που μετράμε τη σκληρότητα, αλλά οι πιο συχνές είναι οι Γαλλικοί Βαθμοί, οι Γερμανικοί Βαθμοί, τα μικρογραμμάρια ανά λίτρο (mg/l) ισοδύναμου CaCO3 και τα grains per gallon (gpg).
Στο δίκτυο ύδρευσης στην Αθήνα το νερό έχει περίπου 13 Γαλλικούς βαθμούς σκληρότητα ενώ σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας ξεπερνάει τους 100 βαθμούς σκληρότητας.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη σχέση μεταξύ των μονάδων αυτών καθώς και μία κατηγοριοποίηση του νερού ανάλογα με την σκληρότητα (κατ’ εκτίμηση).
Μαλακό νερό 0-6 Γαλλικοί βαθμοί
Μέτρια σκληρό νερό 6-12 Γαλλικοί βαθμοί
Σκληρό νερό 12-18 Γαλλικοί βαθμοί
Πολύ σκληρό νερό >18 Γαλλικοί βαθμοί
Γιατί το νερό είναι σημαντικό για τον άνθρωπο; Το νερό είναι απαραίτητο στοιχείο του ανθρώπινου σώματος. Το σώμα μας αποτελείται από 60 με 70% νερό. Ο άνθρωπος μπορεί να επιβιώσει χωρίς τροφή μέχρι και για 2 μήνες ενώ χωρίς νερό μόλις για μερικές ημέρες. Κάθε σύστημα του οργανισμού μας χρειάζεται νερό για τη σωστή λειτουργία. Μερικές από τις λειτουργίες του νερού στον ανθρώπινο οργανισμό είναι ο έλεγχος της θερμοκρασίας του σώματος, η ενυδάτωση και προστασία των ιστών, η μεταφορά των θρεπτικών στοιχείων από τις τροφές στα κύτταρα και η αποβολή των στοιχείων που δεν χρειάζεται ο οργανισμός.
Όταν το νερό περιέχει ξένα στοιχεία οι λειτουργίες αυτές και τα όργανα που τις επιτελούν επιβαρύνονται σταδιακά και αθροιστικά όπου οι επιπτώσεις εμφανίζονται μετά από χρόνια και συνδέονται με διάφορες ασθένειες.
Πόσο νερό πρέπει να πίνουμε; Πρέπει να πίνουμε περίπου 2 με 2,5 λίτρα νερό την ημέρα. Η ποσότητα διαφέρει για κάθε άνθρωπο ανάλογα με το βάρος, τον τρόπο ζωής, το είδος της εργασίας και με το αν ασκείται συστηματικά.
Γιατί πρέπει να φιλτράρουμε το νερό; Το νερό είναι ο καλύτερος διαλύτης και καθώς περνάει από τις διάφορες φάσεις του κύκλου του, διαλύει διάφορες ουσίες και στοιχεία τα οποία προστίθενται στη σύστασή του. Πολλές από τις ουσίες αυτές είναι επιβαρυντικές για τον άνθρωπο, όπως το χλώριο για την απολύμανση του νερού του δικτύου, τα νιτρικά άλατα από τα λιπάσματα, οργανικές ουσίες από τα φυτοφάρμακα, τα βαρέα μέταλλα από τα απόβλητα βιομηχανιών κ.α.
Γιατί το νερό του δικτύου των πόλεων περιέχει χλώριο; Το χλώριο είναι ο πιο διαδεδομένος τρόπος απολύμανσης του νερού στα δίκτυα ύδρευσης των πόλεων. Σε συγκεκριμένες ποσότητες έχει την ιδιότητα να σκοτώνει τους μικροοργανισμούς που μπορεί να βρίσκονται στο νερό. Σε αυξημένες ποσότητες είναι βλαβερό για τον οργανισμό καθώς είναι πολύ τοξικό και έχει συνδεθεί με διαφόρων ειδών καρκίνους.
Πως μπορώ να ξέρω τι περιέχει το νερό που πίνουμε; Για να μάθουμε την ακριβή σύσταση του νερού πρέπει να κάνουμε χημική και μικροβιολογική ανάλυση του νερού. Η χημική ανάλυση αφορά τις χημικές ουσίες που μπορεί να περιέχει (χλώριο, μαγνήσιο, νάτριο, ασβέστιο, σίδηρο, βαρέα μέταλλα, κλπ), ενώ η μικροβιολογική ανάλυση αφορά την παρουσία μικροοργανισμών στο νερό. Οι αναλύσεις αυτές γίνονται σε ειδικά εργαστήρια που διαθέτουν τον απαραίτητο εξοπλισμό.
Τι είναι τα ολικά διαλυμένα στερεά (TDS, Total Dissolved Solids); Ολικά διαλυμένα στερεά (Total Dissolved Solids, TDS) είναι η συνολική ποσότητα των φορτισμένων ιόντων, συμπεριλαμβανομένων των μεταλλικών στοιχείων, αλάτων και μετάλλων που είναι διαλυμένα σε συγκεκριμένο όγκο νερού. Τα TDS, που είναι βασισμένα στην αγωγιμότητα, μετρούνται σε μέρη ανά εκατομμύριο (parts per million, ppm). Τα TDS περιλαμβάνουν όλα τα αγώγιμα ανόργανα στοιχεία που υπάρχουν εκτός από τα μόρια του νερού και τα αιωρούμενα στερεά.
Τα TDS επηρεάζουν οτιδήποτε καταναλώνει, χρησιμοποιεί ή ζει στο νερό, όπως υδραυλικές εγκαταστάσεις, σωληνώσεις, εργαστήρια, ψάρια και φυτά.
Για τους ανθρώπους, όσο πιο χαμηλή είναι η τιμή των TDS τόσο πιο αποδοτικά ενυδατώνονται τα μόρια του ανθρώπινου σώματος. Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή των TDS τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα της ύπαρξης επιβλαβών στοιχείων στο νερό που μπορούν να θέσουν την υγεία σε κίνδυνο ή να μειώσουν δραστικά την απορρόφηση του νερού στο ανθρώπινο σώμα.
Τι είναι το σκληρό νερό; Το σκληρό νερό είναι το νερό που περιέχει ασβέστιο και μαγνήσιο τα οποία δημιουργούν επικαθήσεις στις σωληνώσεις και στις συσκευές που χρησιμοποιούν νερό. Υπάρχουν πολλές μονάδες που μετράμε τη σκληρότητα, αλλά οι πιο συχνές είναι οι Γαλλικοί Βαθμοί, οι Γερμανικοί Βαθμοί, τα μικρογραμμάρια ανά λίτρο (mg/l) ισοδύναμου CaCO3 και τα grains per gallon (gpg).
Στο δίκτυο ύδρευσης στην Αθήνα το νερό έχει περίπου 13 Γαλλικούς βαθμούς σκληρότητα ενώ σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας ξεπερνάει τους 100 βαθμούς σκληρότητας.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη σχέση μεταξύ των μονάδων αυτών καθώς και μία κατηγοριοποίηση του νερού ανάλογα με την σκληρότητα (κατ’ εκτίμηση).
Μαλακό νερό 0-6 Γαλλικοί βαθμοί
Μέτρια σκληρό νερό 6-12 Γαλλικοί βαθμοί
Σκληρό νερό 12-18 Γαλλικοί βαθμοί
Πολύ σκληρό νερό >18 Γαλλικοί βαθμοί
1 Γαλλικός Βαθμός=10 mg/l CaCO3
1 Γερμανικός Βαθμός=17,848 mg/l CaCO3
1 gpg=17,118 mg/l CaCO3
Τι προβλήματα δημιουργεί το σκληρό νερό; Το σκληρό νερό προκαλεί πολλά προβλήματα στις σωληνώσεις όπου το ασβέστιο και το μαγνήσιο επικάθονται στα τοιχώματα των σωλήνων και δημιουργείται ένα στρώμα από άλατα, με αποτέλεσμα οι σωλήνες να φθείρονται και η διάμετρος τους να μειώνεται σταδιακά με το χρόνο. Αυτό συνεπάγεται ότι μειώνεται και η ροή του νερού προς τις βρύσες και τις συσκευές. Στις συσκευές που χρησιμοποιούν νερό όπως το πλυντήριο, θερμοσίφωνας, βραστήρας και καφετιέρα, οι εναποθέσεις αλάτων μειώνουν την απόδοση των συσκευών αυξάνοντας την κατανάλωση ρεύματος και τη συχνότητα συντήρησης και βλαβών.
Επίσης, στο πλύσιμο των ρούχων τα άλατα αυτά εμποδίζουν τα σαπούνια και απορρυπαντικά να δημιουργήσουν αφρό γιατί μέρος των αυτών ενώνεται με το ασβέστιο και το μαγνήσιο και δημιουργούν ένα μίγμα όπου αφενός δυσκολεύει αισθητά το ξέπλυμα και αφετέρου χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε μεγαλύτερη ποσότητα. Επιπλέον, το μίγμα σαπουνιού και αλάτων δεν επιτρέπει τον αποτελεσματικό καθαρισμό των ρούχων και τα κάνει πιο σκληρά, ενώ όταν κάνουμε μπάνιο και λουζόμαστε παραμένει στο δέρμα και τα μαλλιά. Τα προβλήματα αυτά παρουσιάζονται στο πλύσιμο πιάτων, ποτηριών, μαγειρικών σκευών, το αυτοκινήτου, καθώς μετά την πλύση υπάρχουν λευκά στίγματα.
Είναι ασφαλές να πίνουμε νερό από γεώτρηση; Εξαρτάται. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνεται χημική και μικροβιολογική ανάλυση του νερού και να εκτιμάται κατά πόσο το νερό της γεώτρησης είναι πόσιμο.
Ποια πρέπει να είναι η σύσταση του νερού; Η σύσταση του νερού πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ ορισμένων αποδεκτών ορίων για κάθε συστατικό, τα οποία αποτελούν τα πρότυπα ποιότητας και θεσπίζονται από το νόμο. Τα πρότυπα ποιότητας αυτά, στην Ελλάδα, καθορίζονται με την Κοινή Υπουργική Απόφαση Υ2/2600/2001 που αποτελεί συμμόρφωση της Ελληνικής Νομοθεσίας προς την Οδηγία 98/83 της Ευρωπαϊκής Ένωσης Νομοθεσία Πόσιμου Νερού.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΦΙΛΤΡΑ
Τι φίλτρα χρειάζομαι στο σπίτι μου; Τα φίλτρα που χρειάζονται για την επεξεργασία του νερού που καταναλώνει μία οικογένεια εξαρτώνται από την αρχική σύσταση του νερού προς επεξεργασία. Αν έχει αυξημένη περιεκτικότητα σε άλατα, θα χρειαστεί σύστημα με μεμβράνη αντίστροφης όσμωσης για το πόσιμο νερό. Αν το νερό είναι σκληρό, θα χρειαστεί αποσκληρυντής για όλο το σπίτι. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι χρήσιμο να τοποθετηθούν φίλτρα ιζημάτων στην κεντρική παροχή και φίλτρα ενεργού άνθρακα στις βρύσες για την απομάκρυνση του χλωρίου (και όχι μόνο) από το νερό του δικτύου που στις περισσότερες πόλεις προστίθεται για την απολύμανσή του. Επίσης, προτείνουμε και την χρήση φίλτρου αποχλωρίωσης για το νερό που κάνουμε μπάνιο.
Τι είναι Όσμωση και τι η Αντίστροφη Όσμωση και πως λειτουργούν; Η όσμωση είναι ένα φαινόμενο το οποίο βασίζεται στην αρχή της ισορροπίας. Όταν δύο διαλύματα νερού που έχουν διαφορετικές συγκεντρώσεις σε άλατα αναμιχθούν, προκύπτει ένα μόνο διάλυμα με σταθερή συγκέντρωση αλάτων. Όταν τα δύο διαλύματα αυτά χωρίζονται από μία ημιπερατή μεμβράνη (την οποία διαπερνά μόνο το νερό και όχι τα άλατα), το νερό από το διάλυμα με τη μικρότερη συγκέντρωση αλάτων θα περάσει από τη μεμβράνη προς το διάλυμα του νερού με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση (Α). Μετά από λίγο, το ύψος του νερού από τη μία πλευρά θα είναι μεγαλύτερο από την άλλη. Η διαφορά ύψους αυτή είναι η οσμωτική πίεση (Β), και η διαδικασία της ισορροπίας είναι η όσμωση.
Αν ασκήσουμε πίεση ίση ή μεγαλύτερη με την οσμωτική, τότε συμβαίνει το αντίθετο φαινόμενο, το οποίο ονομάζεται αντίστροφη όσμωση. Το νερό περνάει από τη μεμβράνη, ενώ τα άλατα δεν περνάνε (Γ).
Έτσι, από τη μία πλευρά θα έχουμε καθαρό νερό και από την άλλη θα έχουμε νερό με συγκέντρωση αλάτων μεγαλύτερη από την αρχική (και γι’ αυτό ονομάζεται συμπύκνωμα).
Ενδεικτικά, για νερά με χαμηλή συγκέντρωση αλάτων η πίεση αυτή είναι μέχρι 6 bar, για υφάλμυρα νερά είναι 10-20 bar, ενώ για θαλασσινό νερό είναι περίπου 60 bar.
Τι είναι η μεμβράνη Αντίστροφης Όσμωσης; Η μεμβράνη αντίστροφης όσμωσης είναι μια ημιπερατή μεμβράνη από πολυαμίδιο με πόρους της τάξης του 0,0001 μm (1000μm = 1 χιλιοστό). Οι πόροι είναι τόσο μικροί που επιτρέπουν μόνο το νερό να τους διαπερνά παρακρατώντας οτιδήποτε άλλο μπορεί να περιέχει το νερό (ακόμα και μικρόβια). Η απομάκρυνση των ουσιών από το νερό είναι από 95% μέχρι 99,5%.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ποσότητα και την ποιότητα του παραγόμενου νερού στην Αντίστροφη Όσμωση; Οι σημαντικότεροι παράγοντες είναι:
1.Πίεση: Όσο μεγαλύτερη είναι η πίεση του νερού, τόσο μεγαλύτερη είναι και ποσότητα νερού θα παράγεται. Η ελάχιστη πίεση του νερού είναι 50 psi.
2.Θερμοκρασία: Η ιδανική θερμοκρασία νερού για σύστημα Αντίστροφης Όσμωσης είναι 25οC. Θερμοκρασία 5οC θα προκαλέσει μείωση της παραγωγής νερού στο μισό από αυτή των 25οC. Η μέγιστη θερμοκρασία νερού συνιστάται στους 30οC.
3. TDS (Ολικά διαλυμένα στερεά): Όσο υψηλότερη είναι η τιμή των TDS στο νερό που θα περάσει από την μεμβράνη, τόσο λιγότερη ποσότητα νερού παράγεται. Τα οικιακά συστήματα μπορούν να επεξεργαστούν μέχρι 2000 ppm.
Πώς είναι η γεύση του παραγόμενου νερού μετά από Αντίστροφη Όσμωση; Το νερό από τη φύση του είναι άχρωμο, άοσμο και άγευστο. Η γεύση και η οσμή που νομίζουμε ότι έχει οφείλεται στις ουσίες που περιέχονται στο νερό και κυρίως το χλώριο και τα άλατα. Η γεύση του χλωρίου είναι δυσάρεστη ενώ τα άλατα (μαγνησίου, ασβεστίου, καλίου και νατρίου) όταν είναι σε μικρές ποσότητες, προσδίδουν μια πιο ευχάριστη γεύση. Η υπερβολική ποσότητα αλάτων λειτουργεί αρνητικά στη γεύση.
Υπάρχει διαφορά γεύσης στα ποτά και ροφήματα με την χρήση παραγόμενου νερού από σύστημα επεξεργασίας νερού με αντίστροφη όσμωση; Από τη στιγμή που έχουν αφαιρεθεί όλες οι επιβαρυντικές ουσίες από το νερό, τα ροφήματα θα μπορέσουν να απελευθερώσουν πλήρως τη γεύση και το άρωμα τους χωρίς να επηρεάζονται από το χλώριο και τα άλατα που θα υπήρχαν στο νερό χωρίς επεξεργασία.
Κάθε πότε αλλάζουμε τα φίλτρα; Η διάρκεια των φίλτρων εξαρτάται από την ποιότητα του νερού και την κατανάλωση. Η αλλαγές των φίλτρων γίνεται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΦΙΛΤΡΟ ΙΖΗΜΑΤΩΝ 3-6 μήνες 6 μήνες
ΦΙΛΤΡΟ ΕΝΕΡΓΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ 6-9 μήνες 6 μήνες
ΜΕΜΒΡΑΝΗ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗΣ ΟΣΜΩΣΗΣ 12-18 μήνες 12 μήνες
ΜΕΤΑΦΙΛΤΡΟ ΕΝΕΡΓΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ 12 μήνες 12 μήνες
ΛΑΜΠΑ UV 12 μήνες 12 μήνες
Παρατηρήσεις σχετικά με τις αλλαγές φίλτρων:
1. Ο χρόνος που προτείνεται για την αντικατάσταση είναι προληπτικός, έχει υπολογιστεί από την μέση κατανάλωση για την οποία προορίζεται το κάθε σύστημα και περιέχει όριο ασφαλείας.
2. Η λάμπα υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) πρέπει να αλλαχθεί στους 12 μήνες (9000 ώρες) ανεξάρτητα αν λειτουργεί διότι μετά την πάροδο των 12 μηνών έχει μειωθεί η απόδοση της και δεν παραμένει αποτελεσματική στην απολύμανση του νερού.
3. ΔΕΝ υπάρχει ακριβής τρόπος να ελέγξουμε το χρόνο που απομένει σε ένα φίλτρο ή μεμβράνη. Το μόνο που μπορεί να ελεγχθεί είναι το αν παραμένει αποδοτικό τη στιγμή του ελέγχου.
4. Το φίλτρο ιζημάτων μπορεί να ελεγχθεί από τη διαφορά πίεσης του νερού πριν και μετά το φίλτρο.
5. Το φίλτρο ενεργού άνθρακα μπορεί να ελεγχθεί από την παρουσία χλωρίου στο νερό μετά το φίλτρο.
6. Η μεμβράνη αντίστροφης όσμωσης μπορεί να ελεγχθεί από τη διαφορά των ολικών διαλυμένων στερεών (TDS) του νερού πριν και μετά τη μεμβράνη και από την ποσότητα του νερού που παράγει.
